Uit eten, op vakantie gaan, de nieuwste gadgets – we willen het allemaal. Het hoeft niet per se haram te zijn, maar is het ook goed voor onze band met Allah ﷻ, of mogen we toch iets meer zoehd hebben in ons dagelijks leven? En hoe bereiken we dat dan? Faiyaz Jhawnie deelt zijn gedachten.
In onze tijd vragen mensen zich af: “Hoe kan iemand praktiseren terwijl hij tegelijkertijd geniet van luxe, zoals regelmatige vakanties, maandelijks uit eten gaan, in een dure auto rijden en een iPhone bezitten?” Dit alles komt voort uit het verwaarlozen van een specifiek concept: zoehd. Zonder zoehd wordt de islam gereduceerd tot louter juridische handelingen. In mijn optiek is zoehd in het Nederlands een onderbelicht of zelfs vergeten onderwerp.
Zoehd betekent het afstand nemen van het wereldse en genoegen nemen met minder. Het impliceert niet dat je geen wereldse bezittingen mag hebben, maar eerder dat je er niet met je hart aan gehecht raakt.
Imam Ahmad zei: “Zoehd bestaat uit drie niveaus: Het eerste niveau is het vermijden van verboden zaken, dit is de zoehd van het algemene volk. Het tweede niveau is het laten van zaken die halal zijn, maar niet noodzakelijk. Dit is de zoehd van de elite. Het derde niveau is het vermijden van zaken die je weghouden van Allah ﷻ. Dit is de zoehd van degenen die (Allah ﷻ) kennen.”1
Dit is een alomvattende samenvatting van het concept zoehd. Hieruit blijkt dat het vermijden van verboden zaken slechts het eerste niveau van zoehd is. Veel moslims rechtvaardigen overbodige luxe, zoals uit eten gaan en vakanties, met de opmerking: “Het is halal.” Volgens deze omschrijving behoren deze mensen tot het laagste niveau. Het is daarom belangrijk om niet alleen te beoordelen of iets halal is, maar ook of je het nodig hebt en of er geen andere alternatieven zijn.
Het is cruciaal om niet je omgeving als maatstaf te nemen om te bepalen wat luxe is. Twintig jaar geleden werd buiten eten als luxe beschouwd. Tegenwoordig gaan zelfs mensen met een minimuminkomen regelmatig uit eten. Een ander belangrijk punt is dat het hier gaat om de toestand van het hart. Iemand kan een simpele werknemer zijn, maar zonder zoehd, doordat zijn hart verlangt naar meer luxe.
Een van de grootste problemen hierachter is het gebrek aan onderscheid tussen middelen en doelen. In onze tijd lijkt eten eerder een doel dan een middel. Door dit onderscheid te maken, zul je niet alleen kritischer zijn over hoeveel je eet, maar ook over wat je eet. Als je namelijk stopt met het eten van chips en koekjes, die bestaan uit lege calorieën, en als je witbrood en bruinbrood vervangt door volkorenbrood, hoef je een stuk minder te eten. Na zo’n verantwoorde voedingskeuze zit je immers vol en kun je verder. Je voornaamste doel van het eten is behaald en al het aanvullende is dan voor het genot. Daardoor kun je telkens de vraag stellen: heb ik dit nog nodig?
De voordelen van zoehd zullen niet alleen zichtbaar zijn in het hiernamaals, maar zelfs in dit leven. Je zult minder financiële stress ervaren omdat je niet afhankelijk bent van allerlei luxe. Dit zal ook bijdragen aan een gelukkiger gevoel met wat je hebt. Ook zul je merken dat je veel meer tijd overhoudt doordat je geen tijd verspilt aan triviale zaken. Maar het kan moeilijk zijn om zoehd toe te passen in onze complexe tijd. Daarom sluit ik dit artikel af met vier tips.
Ten eerste, verminder het uit eten gaan en op vakantie gaan; idealiter stop je hier zelfs volledig mee. Dit wordt in onze tijd vaak als vanzelfsprekende luxe beschouwd.
Ten tweede, verminder het gebruik van sociale media. Volgens recent onderzoek besteden gebruikers dagelijks 2,5 uur aan sociale media.2 Door een uur minder op sociale media door te brengen, kun je in dezelfde tijd een hizb, een joez, of zelfs meer van de Koran lezen. Het helpt ook om geen mobiele data te gebruiken, omdat dit onnodig internetgebruik stimuleert.
Ten derde, zelfreflectie. Denk bij elke handeling na: kan ik mijn tijd of geld beter besteden? Zijn er andere alternatieven? Heb ik echt nieuwe schoenen nodig of kunnen deze nog een tijdje mee?
Ten vierde, beloon jezelf periodiek. Als je een bepaalde mijlpaal hebt bereikt, zoals het memoriseren van een joez uit de Koran of het bestuderen van een bepaald boekwerk, beloon jezelf dan met bijvoorbeeld een etentje. Op deze manier creëer je een positieve associatie met deze handelingen, en zul je luxe ook echt als luxe zien.
Ik ben me ervan bewust dat dit artikel extreem kan overkomen, vooral als je voor het eerst van zoehd hoort. Echter, wanneer je dit concept eenmaal toepast in je leven, zul je veel zegeningen ervaren. Je zult de Koran niet meer zien als een juridisch boek, maar als leiding voor de mensheid. Het is een kwestie van stap voor stap opbouwen.
