Vandaag de dag leren we tajwīd om de Koran beter te reciteren. In tajwīd-lessen hoor je vaak dat deze wetenschap je leert lezen en reciteren zoals de Profeet ﷺ dat deed. Maar las de Profeet ﷺ zelf ook écht met tajwīd? Heeft ook hij deze tajwīd-regels geleerd en vervolgens onderwezen aan zijn metgezellen? Hoe zit dat precies?
Het antwoord op deze vraag is in het kort: ja en nee. De Profeet ﷺ heeft de Koran geopenbaard gekregen van Allah via de aartsengel Djibrīl. De Koran is geopenbaard in de taal en met de accenten van de Arabieren van die tijd. Allah zegt in de Koran:
وَمَاۤ أَرۡسَلۡنَا مِن رَّسُولٍ إِلَّا بِلِسَانِ قَوۡمِهِۦ لِیُبَیِّنَ لَهُمۡۖ
“En Wij hebben geen Boodschapper gezonden, of (hij sprak) de taal van zijn volk, om hen een duidelijke uitleg te geven.”1
Ook zegt Hij:
وَإِنَّهُۥ لَتَنزِیلُ رَبِّ ٱلۡعَـٰلَمِینَ نَزَلَ بِهِ ٱلرُّوحُ ٱلۡأَمِینُ عَلَىٰ قَلۡبِكَ لِتَكُونَ مِنَ ٱلۡمُنذِرِینَ بِلِسَانٍ عَرَبِیࣲّ مُّبِینࣲ
“En voorwaar, jouw Heer (O Mohammed) is zeker Hij, de Almachtige, de Meest Barmhartige. En voorwaar, hij (de Koran) is zeker een neerzending van de Heer der Werelden. Met hem (de Koran) daalde de getrouwe Geest (Djibrîl) neer. Op jouw hart (O Mohammed), opdat jij tot de waarschuwers behoort. In een duidelijke Arabische taal.”2
De Koran is dus geopenbaard in een duidelijke Arabische taal die goed aansloot op hoe deze werd gebruikt door het volk van de Profeet ﷺ, namelijk in haar puurste vorm. In de jaren na de dood van de Profeet ﷺ verspreidde de islam zich steeds meer over de wereld en bekeerden ook steeds meer niet-Arabieren tot de islam. Hierdoor verwaterde de pure Arabische taal ook steeds meer onder de moslims. Fouten in spellingen, articulaties en bewoordingen kwamen steeds meer voor. Daar speelden geleerden destijds op in, door de pure Arabische taal – waarmee de Koran was neergezonden – in te kaderen.
Dat is op verschillende manieren gedaan. Iedereen kent bijvoorbeeld wel de puntjes of de klinkertekens die op de Arabische letters staan. Zo heeft het Arabische schrift er niet altijd uitgezien. De Arabische letters hadden vroeger géén puntjes en klinkertekens. Toen het niveau van de Arabische spraak achteruit ging, werden dit soort tekens geïntroduceerd als ondersteuning voor degenen die er minder in thuis waren en om de Arabische taal, en in het bijzonder de Koran en de Profetische overleveringen (hadieth) te waarborgen in hun authentieke staat.
Artikel gaat verder onder de afbeelding.
Naast de schriftelijke kant van de Arabische taal, diende ook de spraak te worden ingekaderd. En dat is dus met name tot stand gekomen door de wetenschap die wij vandaag kennen als tajwīd. Een belangrijke naam hierin, is al-Khalīl ibn Ahmad al-Farāhīdī (overleden in 170 H.), de leraar van de beroemde Sibawayh, de man die de geschiedenis inging als de grootste Arabische taalkundige.
Al-Farāhīdī was de eerste die de articulatieregels begon in te kaderen naargelang de precieze plaats in de mond van waaruit de letters dienden te worden uitgesproken. Tot in detail zette hij de verschillende eigenschappen en regelgevingen uiteen. Vanaf toen heeft dit zich verder ontwikkeld tot een gestructureerde wetenschap die al eeuwenlang wordt gewaarborgd en onderwezen. Sibawayh zei over zijn leraar al-Farāhīdī, dat hij ‘de Arabische letters daadwerkelijk heeft geproefd’, waarmee hij verwees naar de diepe kennis die hij had over de werkelijkheid van de letters.
Nu terug naar de vraag: las de Profeet ﷺ met tajwīd? Het antwoord daarop is ja, in die zin dat de Profeet las in de pure vorm van de Arabische taal die toen aanwezig was, waarop de tajwīd-wetenschap zoals wij die vandaag kennen, gebaseerd is. Het antwoord is echter nee, als je bedoelt dat de Profeet ﷺ bewust al die ingekaderde stelregels hanteerde. Het is namelijk juist andersom; de tajwīd-wetenschap is gebaseerd op de pure Arabische taal, en in het bijzonder op de wijze waarop de Profeet ﷺ de Koran voordroeg, en niet andersom.
