Elke moslim weet dat het gebed de belangrijkste fysieke daad is in de Islam. Het is de tweede zuil van de Islam, direct na de geloofsgetuigenis (shahaadah), en het is de eerste daad waarop je wordt beoordeeld op de Dag des Oordeels. Ondanks al deze gewichtige feiten en tegelijkertijd het gemak waarmee het gebed verricht kan worden, hebben veel moslims moeite met consistent vijf keer per dag bidden.
In dit artikel zet ik drie redenen uiteen waarom jij vanaf dít moment geen enkel gebed meer kan missen. En elke keer als de verleiding ontstaat om een gebed over te slaan of uit te stellen tot aan het einde van de dag, omdat je moe of ‘te druk’ bent, hoop ik dat je aan deze drie redenen denkt en jezelf afvraagt of al die redenen om niet of te laat te bidden, het echt waard zijn.
1. Het gebed wist jouw zonden uit
Elk mens zondigt. Deze zonden draag jij met je mee en er komt een dag dat je voor Allah staat. In jouw reis onderweg naar Allah blijven je zonden zich ophopen. Af en toe vraag je om vergeving en verlos je jezelf van bepaalde zonden en daarna verval je er weer in.
We moeten echter een belangrijk en pijnlijk feit beseffen. Dat feit is dat het Paradijs enkel en alleen datgene accepteert wat rein en zuiver (tayyib) is. Het Paradijs is enkel voor degenen die volledig gezuiverd zijn van elke zonde. Daarom zullen de engelen de paradijsbewoners bij het Paradijs ontvangen met de woorden:
“En degenen die hun Heer vreesden zullen in groepen naar het Paradijs worden geleid. Wanneer zij dan het Paradijs hebben bereikt, zullen de poorten hiervan worden geopend. De bewakers ervan zullen tegen hen zeggen: ‘’Vrede zij met jullie. Wat zuiver zijn jullie, treedt haar (d.w.z. het paradijs) daarom binnen voor eeuwig.”1
Als een moslim op het moment van het oordeel dus nog bevlekt is met zonden, is er kans dat hij wordt bestraft in het hellevuur om gereinigd te worden van zijn zonden. Je hebt een aantal stadia tot aan dat moment om verlost te worden van je zonden.
Vóór de ontmoeting met Allah zijn er de moeilijkheden op de Dag des Oordeels, die lichter zijn dan de bestraffing in het hellevuur. Daarvoor nog is er de kwelling en bestraffing in het graf, die draaglijker is dan de moeilijkheden op de Dag des Oordeels. Wil je zelfs dit voor zijn? Dan moet je ervoor zorgen dat je reeds in dit leven, voor jouw overlijden, verlost bent van jouw zonden. Naast het tonen van oprecht berouw, is het verrichten van het gebed één van de voornaamste aanleidingen van vergeving. Allah zegt:
“Verricht het gebed tijdens het begin en einde van de dag en een deel van de nacht. Voorzeker, de goede daden wissen de zonden uit. Dat is een vermaning voor degenen die gedenken.”2
En Aboe Hurayrah heeft overgeleverd dat de Profeet, sallallaahu ‘alayhi wa sallam, zei: ‘’Als bij iemand van jullie een rivier voor zijn huis langs stroomt en hij zich daarin vijf keer per dag zou wassen, zou er dan nog iets van vuil op hem achterblijven?’’ Zij zeiden: ‘’Er blijft geen vuil op hem achter.’’ Daarop zei hij: ‘’Zo is dat ook bij de vijf gebeden, Allah wist daarmee de zonden uit.’’3
En in de hadieth van ‘Ubaadah ibn as-Saamit zei de Profeet, sallallaahu ‘alayhi wa sallam: ‘’Vijf gebeden die Allah heeft verplicht gesteld; wie de wudoe` daarvoor perfectioneert en deze (gebeden) op tijd verricht, terwijl hij de buigingen en zijn concentratie vervolmaakt, heeft een belofte bij Allah dat Hij hem vergeeft. En wie dit niet doet, heeft geen belofte bij Allah. Als Hij wil, vergeeft Hij hem en als Hij wil, bestraft Hij hem.’’4
2. Het gebed helpt jou om standvastig te blijven
Behalve het streven naar vergeving, dienen we ook na te denken over hoe we voorkomen dat we in zonden blijven vervallen.
Zonden worden vrijwel altijd ingegeven door je begeerte, oftewel door je lusten en verlangens. Je begeerte wil iets, jij voelt die neiging en drang om het te doen (of juist na te laten) en dan zal het van jouw mate van zelfbeheersing en wilskracht afhangen of je in staat bent de verleiding te weerstaan. Het gebed helpt je om jouw begeerte te onderdrukken. In andere woorden helpt het gebed jou dus om standvastig te blijven.
“Voorzeker, het gebed weerhoudt van onzedelijkheid en zonde.”5
Dit vereist echter dat het gebed consequent verricht wordt, vijf keer per dag en zeven dagen per week. Als iemand een medicijn dient te slikken vanwege een aandoening, is het geen optie voor de patiënt om alles op te sparen tot aan het einde van de week om dan alle pillen met terugwerkende kracht tegelijk in te nemen. Om te herstellen heeft het lichaam elke dag opnieuw een bepaalde dosering nodig en het slaat dan ook alleen aan als de kuur consequent wordt doorlopen. Wat een medicijn is voor het lichaam, is het gebed voor onze ziel.
Daarom zegt Allah niet dat wij het gebed moeten ‘verrichten’, maar vestigen en onderhouden.
“En vestig het gebed en geef de zakaat uit en buig met de buigenden.”6
“Onderhoud het gebed en (met name) het middelste gebed en sta nederig voor Allah.”7
Als een dienaar het gebed onderhoudt en deze nederig uitvoert, weerhoudt het gebed werkelijk van onzedelijkheid en zonde. Het gebed herinnert je dan aan het feit dat dit leven vergankelijk is, terwijl het hiernamaals eeuwig is. En dat dit leven een beproeving is en we op een zekere dag allen tegenover Allah zullen staan. Als je deze overtuiging internaliseert en hiernaar leeft, ben je bereid om tijdelijke genietingen in te ruilen voor datgene wat oneindig is. Zo helpt het gebed jou om zelfbeheersing en wilskracht te ontwikkelen, om de prikkels van je begeerten en lusten te weerstaan.
“De mens is zeker begerig geschapen. Als het slechte hem treft is hij ongeduldig. En als het goede hem treft is hij gierig. Behalve de verrichters van het gebed. Degenen die standvastig in hun gebeden zijn.”8
Zodra je het gebed loslaat, val je weer regelrecht in de greep van je begeerten en nemen die volledige controle over jou.
“En na hen volgde een andere generatie die het gebed verwaarloosde en de begeerten volgde. Zij zullen zeker ghayy treffen.”9
Sommige geleerden zeiden dat zij die het gebed verwaarloosden degenen zijn die het compleet nagelaten hebben, terwijl andere geleerden het uitleggen als zij die het gebed uitstellen tot na de eindtijd.10 Het te laat verrichten van het gebed is dus voldoende om onder de reikwijdte van dit vers te vallen.
De betekenis van ‘ghayy’, wat ik hierboven bewust onvertaald heb gelaten, is op twee manieren uitgelegd. Volgens één interpretatie is het een vallei of put in het hellevuur, waarin de pus van de helbewoners stroomt en zich ophoopt. Andere sahaabah hebben het woord uitgelegd als ‘verlies’. Ibn Djarier at-Tabarie zegt, na het noemen van deze twee uitleggen, dat ze dicht bij elkaar liggen en elkaar niet tegenspreken. Bestraft worden in dat vallei in het hellevuur is immers het grootste verlies denkbaar.11
3. Het gebed zorgt ervoor dat je onder Allahs bescherming valt
Tot zover over de vergeving en het voorkomen van zonden. Behalve zonden zijn er ook andere calamiteiten die jou kunnen treffen. Denk aan problemen met je mentale en fysieke gezondheid, ongevallen, het boze oog, djinn en sihr. Het gebed zorgt ervoor dat je onder Allahs bescherming valt.
Djundub ibn Sufyaan overleverde dat de Profeet, sallallaahu ‘alayhi wa sallam, zei: ‘’Wie het fadjr gebed verricht, staat onder de bescherming van Allah.’’12
En in de hadieth Mu’aadh ibn Djabal staat dat de Profeet, sallallaahu ‘alayhi wa sallam, zei: ‘’Wie opzettelijk een verplicht gebed nalaat; bij hem trekt Allah zijn bescherming in.’’13
Hoe kwetsbaar moet je je wel niet voelen wanneer je een gebed hebt overgeslagen of zelfs helemaal niet bidt, nu je dit weet? Hoe kun je met een gerust hart je hoofd op je kussen leggen of dagelijks je huis verlaten, nu je dit weet? En hoe anders is dit voor degene die al zijn gebeden op tijd en toegewijd verricht en weet dat hij onder de bescherming van Allah staat?
Wanneer je door moeheid overmand wordt of druk bent met werk, studie of de kinderen, en daardoor de neiging hebt om het gebed uit te stellen of over te slaan, bedenk dan dat hoeveel redenen je ook hebt om niet te bidden, die redenen nooit opwegen tegen deze drie redenen om het gebed wél te onderhouden.
Voetnoten
- Soerah az-Zumar, vers 73 ↗️
- Soerah Hoed, vers 114 ↗️
- Sahieh al-Buchaarie en Muslim ↗️
- Aboe Dawoed, an-Nasaa`ie en Ibn Maadjah ↗️
- Soerah al-‘Ankaboet, vers 45 ↗️
- Soerah al-Baqarah, vers 43 ↗️
- Soerah al-Baqarah, vers 238 ↗️
- Soerah al-Ma’aaridj, vers 19-23 ↗️
- Soerah Maryam, vers 59 ↗️
- Tafsier at-Tabarie ↗️
- Idem. ↗️
- Sahieh Muslim ↗️
- Musnad Ahmad ↗️