Ons dagelijks leven zit vol met drukte en ruis. We zijn hier zo aan gewend, dat we elke minuut van de dag smachten naar nieuwe prikkels. Maar wat doet deze drukte met onze relatie met de Koran?
Er zijn in mijn leven enkele momenten geweest waarop ik echte stilte heb mogen ervaren. Een van die momenten was in het woestijngebied van Merzouga in het zuiden van Marokko. Bij aankomst bestegen wij de kamelen en vertrokken wij, met enkel onze rugtassen en een aantal gidsen. Anderhalf uur lang reden we in stilte. Alleen het gebries van de kamelen en enkelingen die de Koran of adhkaar reciteerden, waren hoorbaar. Op sommige momenten hoorde ik alleen mijn eigen ademhaling. Ik vroeg mij op dat moment af: wanneer is het de laatste keer geweest dat ik stilte heb ervaren? Wanneer was de laatste keer dat ik geen drang voelde om iets te beluisteren, te zien of te doen? Tijdens deze tocht voelde het bijna ongemakkelijk. Alsof ik geluid moest maken om er te zijn. Toch kon ik er snel aan wennen; die kalmerende stilte, rijdend richting onbekend gebied.
In onze tijd en samenleving lijkt het ervaren van stilte bijna onmogelijk. Dit snelle leven met haar vele afleidingen, moest wel effect hebben op onze band met de Koran, zo bedacht ik me. Ik moet toegeven dat ik zelf ook verslaafd ben aan geluid, beeld en bezig zijn. Altijd iets moeten horen of ontvangen. Altijd dat gevoel hebben dat ik geen seconde stil mag zitten, terwijl ik eigenlijk, hoe tegenstrijdig ook, veel zit. Ik leef in een tijd waarin instant gratification meer norm is dan uitzondering. De boodschappen die binnen tien minuten in huis zijn, de informatie die direct via Google te vinden is en het eten dat warm en snel bij mijn deur staat.
Dat bracht mij terug naar die ervaring in de woestijn, wat mij vervolgens liet nadenken over de tijd van de Profeet ﷺ. Zij waren woonachtig in woestijngebieden en leefden in een wereld waarin stilte de norm was. Er was geen afleiding van zoemende notificaties of van deadlines die gehaald moesten worden op werk. Zij konden stilte ervaren in de meest pure vorm. Zij konden de zonsopkomst en zonsondergang ervaren op de meest spectaculaire manier. En alleen dát al dwingt jou al om jouw Heer te prijzen, het zien van Zijn schepping zonder gebouwen die jouw zicht blokkeren. Ik geloof dat dit de harten van de mensen ontvankelijk maakte voor de Boodschap van Allah. Zij hadden de mentale ruimte en de spirituele capaciteit om Zijn Woorden tot zich te nemen. Onze hoofden maken overuren met zaken die er niet toe doen, met discussies die ons niet zullen baten en met begeertes die we snel vervuld willen zien.
In plaats van flitsende beelden, constante prikkels en overstimulatie, is er voor de Koran iets anders nodig. De Koran brengt rust, kalmte en moedigt jou juist aan om een stap terug te zetten. Om stil te staan. Om stil te zijn. Om te luisteren naar wat Allah tegen ons zegt. Toch is het verlammende gevoel dat ontstaat tijdens entertainment iets dat ons aantrekt. Even het verstand op nul en alles, schadelijk of niet, over ons heen laten storten. Helaas is dat juist hetgeen dat ons heeft afgeleerd om stilte te ervaren met de Koran.
Daarnaast is er voor de Koran een actieve houding nodig. Er is toewijding en moeite nodig om de Koran op te pakken, te reciteren en erover te reflecteren. De Koran bevredigt niet onze continue drang naar dopamine zoals sociale media dat doen. Het bekijken van series en films heeft ons passief gemaakt. Wij kijken liever naar een ander, dan naar onszelf. De stap naar de Koran lijkt hierdoor loodzwaar. Maar het goede nieuws is dat jouw film nog niet is afgelopen. Om in de metafoor van films te blijven: jouw script wordt nog geschreven en kan een nieuwe wending aannemen tegen het einde van het verhaal. Nu ben jij de hoofdrolspeler en kijk je niet als derde persoon naar de gebeurtenis. Dat is even wennen. Het goede nieuws is dat de Koran er is en er altijd zal zijn, zoals Allah heeft beloofd.
Allah zegt in soerah al-Hijr, vers 9:
إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا ٱلذِّكْرَ وَإِنَّا لَهُۥ لَحَٰفِظُونَ
“Voorwaar, Wij hebben de Vermaning (d.w.z. de Koran) neergezonden. En waarlijk, Wij zullen er zeker over waken.”
Allah heeft niets van ons nodig, maar wij meer van Hem dan ooit tevoren. Jij kan jouw band met de Koran nog herstellen, stap voor stap. Ik zal je alvast verklappen dat de eerste stap naar verbetering erkenning is. En daarna? Een mooie plottwist.
